In de kritieken wordt Robbert Welagen weleens een stilist genoemd. Ik weet niet van zijn ander werk, maar die bewering gaat alvast niet op voor zijn vierde roman, Porta Romana. Mij lijkt deze stijl kurkdroog, weinig tot niet beeldend, beschrijvend zonder treffende of grijpende details; kortom: vlak. Passages met erg korte zinnen, een minimum aan syntaxis en met weinig variatie in de woordvolgorde zijn dan ook geen uitzondering in dit boek: ‘Hij keek over zijn schouder. De voordeur was naast de keuken. Een andere deur zag hij niet. Het raam was de enige mogelijkheid. Hij hinkte erheen.’ Op dit moment in het verhaal bevindt hoofdpersonage Emilio Lastrucci zich in een netelige situatie. Verleid en beneveld door vrouwelijke charmes, wordt hij overmeesterd door enkele gangsters. Hij wordt gedwongen zijn handtekening te plaatsen onder een document waardoor hij instemt afstand te ‘doen van zijn spaargeld’. (Gebeurt zoiets? Of ent Welagen zijn verhaal (onbewust) op het hedendaagse klimaat van angst waarbij het gevaar zich om elke hoek en onder elke straatsteen kan schuilhouden?). In de geciteerde passage poogt Lastrucci te ontsnappen, en de opeenvolging van korte zinnetjes lijkt de spanning te moeten verhogen. Maar in een omgeving vol zulke zinnetjes valt zoiets echt niet op.Bij zijn ontsnapping valt Lastrucci enkele verdiepingen omlaag. Als hij wakker wordt in het ziekenhuis, blijkt hij aan geheugenverlies te lijden. In het vervolg van het boek gaat hij op zoek naar zijn verleden. Hij bezoekt zijn geboortestad Firenze, zijn studentenstad Rome, ontmoet zijn tante, een oude klasgenoot, een geliefde waar hij drie jaar mee samen heeft gewoond, maar niets komt terug. ‘Hij had het gevoel alsof er een stolp over hem heen was geplaatst. Eronder heerste een kunstmatige stilte. Aan de andere kant van het glas klonken antwoorden, maar deze bereikten hem niet’, klinkt het (al te) bekend. Welagen bezigt nogal wat clichés in zijn verhaal: de zoektocht naar het verleden als een detective, de femme fatale, en in Firenze wordt het woord ‘renaissance’ nogal betekenisvol herhaald. Het gaat er natuurlijk om wat je met die clichés doet, maar Welagen haalt ze slechts aan: ze staan geïsoleerd van het verhaal en hebben er dan ook geen invloed op.
Porta romana is een roman waarin de lezer slechts passief mag zijn. Welagen laat de steeds wantrouwende en bevreesde Lastrucci zogezegd zijn hotel binnenwandelen. Zijn kamersleutel is al opgenomen en in zijn kamer verblijven andere mensen. Nog voor je er als lezer zelf aan zou kunnen twijfelen, of mee zou durven gaan in de verwarring van het hoofdpersonage, blijkt al dat Lastrucci zich van hotel vergist heeft. Porta Romana is een brave roman: angst en verwarring zijn er even ongevaarlijk als de restauranttafels waaraan Lastrucci veelvuldig plaatsneemt. 
[Hans Demeyer] Verberg tekst

In deze vierde novelle van Robbert Welagen (1981) volgen we de 52-jarige Italiaan Emilio Lastrucci. Hij wordt door een mooie vrouw in de val gelokt, mishandeld en ontvoerd, maar weet te ontsnappen door met de stoel waarop hij is vastgebonden, uit een raam te springen. Daardoor is hij zwaar gewond en is zijn episodische geheugen uitgevallen. Na de ziekenhuisopname gaat hij, angstig en gedesoriënteerd, naar Florence en Rome om erachter te komen wie hij is en vooral wie hij was. Hij denkt dat hij achtervolgd wordt, spreekt een tante, ontmoet een vroegere geliefde en komt weliswaar meer over zichzelf te weten, maar ontdekt ook dat hij vroeger net zo kleurloos was als nu. Ten slotte vindt hij uitzichtloze rust in zijn geboortehuis. Welagen kan met weinig middelen veel oproepen, laat prachtige details zien en schrijft uiterst beheerst en zeer secuur met aangename traagheid en subtiel ingehouden spanning over melancholie en eenzaamheid. Opnieuw: het kwaliteitskeurmerk van een echte Welagen. Maar zijn inmiddels vele enthousiaste lezers zien langzamerhand uit naar zijn eerste roman. Kleine druk. Verberg tekst